Anteplice Sözlük
a'aam= hitap şekli
Aaşam=Akşam
Aazından=Ağzından
Abdeshana=Tuvalet
Adıbeli=Bari Alayı=Hepisi
Allefçilik=tahıl eleyen kimselere verilen isim
Angeslek=bilerekten, kasten
Ariş=asma Asas=Esas
Aspab=günlük hayatta kişinin üzereine giydiği elbise
Aşgün=boyun bağı / atkı
Avadanlık=hediyelik eşya, takı
Ayel=Hanım/Karı/Eş
Aylan kabağı= Aynalı sandık=içine yazma yada eşarp konulan kapağında ayna bulunan ufak sandık.
Ayreti=yakışmayan/çirkin/uymamış
Ayyuş=Ayşe
Baa=Bana
Bahdenez=maydonoz
Balcan=patlıcan
Balhımak=sancımak.
Bardak altı=Çatı katı
Başire=pazarlık
Bayramcalık=Bayram için alınan kıyafet
Beçare=Biçare
Berkitmek=Sıkıştırmak
Bes=Sadece, yalnız
Beyle=Böyle
Bıldır=geçen sene
Bılout=bu defa
Bi sohum=bir lokma/bir parça
Bilmeym=Bilmiyorum
Binaan= Bidefa
Caartlak kebabı=karaciğer ve böbrek ile yapılan bir çeşit kebap
Camız=Bir öküz cinsi
Cercer=Arpa, buğday saplarının saman yapılmasında kullanılan atların çektiği düzenek. Cereme =karşılığı
Cıncık=cam parçası
Cırtatan=kırsal bölgelerde yetişen parmak büyüklüğünde yabanı meyvesi olan bir bitki.
Cıvık yemek=Her türlü sulu yemeğe verilen genel bir ad
Codar=sadaka
Cor =söz/laf Cor etmek=karşılıklı konuşmak
Cullub=çocukların misket oynamak için yere kazdıkları küçük çukur
Culluk=hindi
Cumbur cemeat=hep beraber / topluca
Curun=havuz Cücük=civciv
Cümle kapısı=Evin dış kapıdan sonraki iç te bulunan kapısı
Çabıt=gereksiz bez parçası
Çağla=Badem
Çarpana=Ayakkabının topuk tarafındaki arka kısmının topuğun altına yatırılmış şekli Çarpana=Domatesin kışın yenilmek üzere yazdan bol tuzlu bir şekilde kurutulması
Çarşı ekmee=pide ekmeği /lavaş
Çaşımak=gevşemek
Çatı=kadınların su taşımak için kullandıkları boyna geçirilen alet
Çelet=afacan.
Çıhın=bohça
Çıkrık=Kelep halindeki ipi yumak haline getirmek için kullanılan aletin adı
Çibik çalmak=el çırpmak
Çimmek=banyo yapmak
Çotura=büyükçe bidon
Çömçe=yemek kepçesi
Çörten=su oluğu
Çul=gerekmez bez parçası
Çullama=lahmacun,börek gibi içli yemeklerin içinin normalden fazla olması durumu. Damdıra=saz
Daraba=Kepenk
Darı sapı=Koçan
Darı=mısır Dehliz =sokak
Delip=bulgur değirmeni
Depme=bidon
Derme/dereme=topaç
Deze=teyze Dıbık= yapış yapış
Dıhız=İstenilenden fazla / çok.
Dırabzın=merdiven korkuluğu
Dolak=kadınların namaz kılarken başlarını örttükleri beyaz renkli eşarp.
Dolbak=Başı açık
Döş=Göğüs
Döşün tahtası=Göğsün kafesinin ön yüzü
Duz ölbesi=Tuz koymak için tahtadan yapılan silindir şeklindeki kap(tuzluk)
Dürbeke=Darbuka
Dürüm=Pide (lavaş/yufka) ekmeğin içerisine yenilecek gıda konulduktan sonra ekmeğin yuvarlanmış hali
Eer= Eğer Efen=kalitesiz.
Ellik gavuru=ermeni
Esikcaz=Kadınlar için kullanılan bir tabir
Esnaf saresi=
Eşmarlaşmak: İşaretleşmek
Etee esik=kadınlar için kullanılan bir tabir
Ev ekmee=Evde yapılmış yufka şeklindeki ekmek
Faal=Tarla işçisi
Fartçı=pekmez yapmak için üzüm tepeleyen kimse
Felee=Feleği
Fenikmek=fenalaşmak
Fıhara=fakir
Fıharacaz=zavallı
Firez=tahılın tarladan biçildikten sonra tarlada kalan saplı kısmı
Firik pilavı=Firikten yapılmış yöresel pilav.
Firik=buğdayın yaşken toplanıp ateşten geçirilmiş hali.
Galaba=kalabalık Galle=Para kasası Galledar=kasiyer ganne=şişe
Gap gacak=mutfak eşyası
Garaltı=ev eşyası
Gaspağancak=zorla
Gatrembiz=kavanoz
Gavırga=patlamış mısır
Gaz ocaa=içerizine gaz konularak çalışan bir tür ocak
Genlere =kendilerine
Gercik=gıcık.
Gergâh=Gergef
Gergeç=çamaşır serilen ip
Gıhırdak=kuyruk yağının eritilmesiyle elde edilen içinde az miktarda et bulunan katılaşmış yağ. Gınpıcaa=Sapı tahtaolan büyükçe pıçak
Gıygıcı=kemancı
Gıyyık=çuvaldız/büyük iğne
Goğurtmak=bırakmak, salmak.
Golçu=Bekçi
Gooş=Koğuş
Göre=Güya
Gülle=misket
Haarda=nerede
Habbab=takunya
Hacet yeri=yatak&yorgan rafı
Hakeke=Bir çocuk oyunu
Hakiye=hikaye
Hakmet=Hikmet
Halfe=Hademe/Hizmetli
Hallik=bir koyun cinsi
Hamadan=Tepsi
Hameyli=gümüşten yapılan boyundan göğse kadar uzanan birtür kolye
Hamıt=atların boynuna geçirilen boyunduruk
Haneen uluğu=lafın çürüğü / gereksiz konuşma
Hanek=Laf Hanifi=musluk /çeşme
Hara=Neresi Haraf=bakımsız
Haral=büyük çuval
Harbul=tahıl elemekte kullanılan elek
Harraf=tarla başlarına açılan ağzı çok geniş kuyu
Haşıl=Dokuma Haşlamak=para harcamak
Hayad=Avlu, bahçe
Hayce=Hatice
Hayde=Pilastik ayakkabı
Hayrat=hayır için yapılan hertürlü iş
Hazne=kiler
Hazvel=kötü, işe yaramaz
Heyirmek=çocukların neşeli birşekilde oyunlar oynaması
Hımsıma=Yemeğin tadının bozulması.
Hırhız=Hırsız
Hısım=akraba
Horanta=ev halkı Hönüsü=bir üzüm çeşidi Hösgüt = suskun, sessiz sakin insan Hösün=Hüseyin
Istıfıl ol=(allah seni nasıl biliyosa öyle yapsın)
İdara çıra=
İliklemek=Düğmelerini kapatmak
İnce saz=orkestra
İnne=İğne
İtee=ekmek yapımında kullanılan içerisinde un bulunan bez(un artığı kullanılan bez)Kaake=ramazan bayramında yapılan yuvarlak,sert simit
Kalem açkı=kalem traş
Karsambaç=pekmez ve karın karışımıyla yapılan bir tür soğuk tatlı
Kasnak=Antep işi işlemek için kullanılan iki çember şeklindeki tahtadan yapılmış düzenek. Kastel=çeşme/şadırvan
Keçik=bir tür eşarp bağlama şekli
Kelep=yumak(iplik yumağı) Kemçik=konuşan kişinin ağzını eğerek konuşması
Keneyi=inadına
Kercetmek=taklit etmek
Kıskaç=Çamaşır mandalı
Kine=ki
Kizzik=hayvan bağlamak için yere çakılan demirden veye tahtadan yapılmış kazık Kolçak=Yolma yolunurken kola takılan bir tür koruyucu bez
Kösnük= Köynek=Eteği dizlere kadar uzanan bir tür gömlek
Kübban=bir pide çeşidi
Küf=Takke/Başlık/Şapka/Bere
Küncü=susam
Künefe=kadayıf
Küşümlenmek=ağır ikram, saygı, büyük yardım vs. görüp altında ezilmek, mahçup olmak.
Lirik çıra=içine zeytin yağı konulup ucundaki fitilin yakılmasıyla aydınlatmada kullanılan alet Loğ=taştan veya demirden yapılmış silindir şekindeki alet
Maamed=mehmet, muhammet
Maasim=gariban/suçsuz/masum
Maayer= iyi, kaliteli
Made=mide
Mahmil=Duvarın iç kısmına yapılan dolap
Mahra=Derinliği 30-40 cm bulan sandık
Malak=Pantolonun alttarafının katlanmış hali
Malhıta=Kırmızı mercimek
Masammak=merdiven basamağı
Maşraba=Sürahi
Mekine=kamyon
Meşefe=Banyo havlusu
Meymenetsiz=sevilmeyen
Mıh=çivi
Mıhrıs= cimri
Mindel=bezden veya kauçuktan yapılmış üzerine oturmak için kullanılan yaygı
Mintan=gömlek
Miskilim: Değerli, paha biçilmez
Mundar=bozulmuş, heder olmuş (yemek mundar olmuş)
Mutlak=muska
Nacar=Marangoz
Navaht=ne zaman
Neçe=Nice
Neçeye=Kaç para
Ofurtmak=abartmak
Oğartmak=onarmak
Okla lomba=florasan
Oldoo=Olduğu
Ovağançak=o zamana kadar
Ölbe kapaa=Tahtadan yapılmış kutunun kapağı
Ölbe=tahtadan yapılan içerisine pekmez konan kap
Öteberi=muhtelif eşya
Ötee=Öteki
Paskil=kantar
Patlak=pilastik su bidonu
Pendir=peynir
Peybaz=salata
Pin=kümes
Pisik daşşaa=lokma tatlı
Pisik=kedi
Pontur=pantolon
Puhara= baca
Pusmak=Diz çöküp oturmak
Rafik=arkadas
Saa=Sana
Saan=tabak
Saası=Küçük kürek
Saep=Sahip
Sahden=Gerçekten
Saho=ceket
Samsak=sarmısak
Sangoloç=Tahtaravalli
Sarat=kum elemede kullanılan kare veya dikdörtgen şeklindeki elek Sare=piknik
Savan=halı veya kilimin üzerine örtülen açkı
Savuş da get / ko da get=(defol git)
Saya=İş önlüğü
Sebil=bedava
Seki=Bahçeli evlerde genellikle yaz aylarında oturmak için kapı veya pencere önlerine yapılan yer seviyesinden yüksekçe olan yer
Sele=çamaşır konulan plastik sepet
Sen saa iyi bak=kendine iyi bak
Sındak=Kuytu köşe
Sındı=makas
Sıypancak=kaydıraç
Sıypmak=kaymak
Sigeç=bahçe kenarındaki çit.
Sille= tokat
Silece=hayvanların üzerine yük yüklemek için demir veya tahtadan iki tarafı birbirine eşit yapılan sepete benzeyen yapıt
Sini=tepsi
Sirli sitirli=tertipli, düzenli
Siypancak=kaydırak
Soklanmak=söylenmek
Somya=Kanepe
Sona=Sonra
Soyha=Günlük yaşamda giyilen kıyafet
Söörme=patlıcanın közde pişirilmiş hali
Sufra=sofra
Sumağı barabar=Suyu çıkana kadar
Sumsuk=yumruk
Süğük=Saçak
Süllüm=merdiven
Şabşak=bir litrelik plastik sürahi
Şahıl=Eşek, at veya katırın üzerinde su taşımak için kullanılan ve hayvanın semerinin üzerine konan bir tür dengeleyici mekanizma
Şak=yolluk şeklinde dokunmuş ince uzun kilim
Şamşam Şakımak=pırıl pırıl parlamak
Şarmıta=Ahlaksız (kadınlar için)
Şarpa=eşarp
Şindi=şimdi
Şimellemek=avuçlamak
Tabaat=huy
Tabaka=içerisine tütün konulan kutu Tadiya geliy, da baa, geçil dey=iste oradan geliyor, daha da bana cekil diyor
Tadiya=işte orada
Tağa=pencerenin alt kısmındaki kenar
Taharlak=makara
Talgın=ölen kimsenin defnedildikten sonra hocanın mezarın baş tarafına geçerek telkinde bulunması/telkin
Tamah=bencil/cimri
Taman aa=işte burada
Taman=değil mi? anlamında kullanılan soru tümleci
Tandır=tahtadan yapılmış ufak masa şeklindeki yapıtın içine köz halindeki ateşin mangalla konularak ısınmada kullanılan araç. Tarpadak=ansızın/aniden
Tas=bardak
Taşkala=Panik
Taykeş=çift olan bir şeyin çiftlerden her birinin diğerinden farklı olması Terşi=Elde ip eğirmek için kullanılan tahtadan yapılmış bir alet
Teşt=leğen
Tintabaat=titiz
Tiyara=Teyyare, uçak
Topaç=Kuşbaşı şeklinde doğranmış etin, daha sonra yanilmek üzere kavrulup tuzlandıktan sonra, yumruk büyüklüğünde sıkılmış hali Tosbaa=kaplumbağa
Tööt=ölen kişi için ölümünden birkaç gün sonra ölenin ruhuna bağışlanmak edilmek üzere 70000 adet tevhid (la ilahe illallah) söylenmesi./tevhid Tuman=pantolon, pijama, eşofman altı gibi giyeceklerin geneline verilen ad. Tumancak=insanın göbekten aşağısını açık olması hali
Umsuruk olmak=(çok istenilen bir şeye ulaşamama veya azla yetinme) Vırvırik=İshal olmak
Yaalık=mendil
Yağn=sırt. "yağnım balhiy"
Yaldır cılbak=komple çıplak
Yarlık=önlük
Yavan=çirkin
Yazalamak=YüzeyeYaymak
Yazlık=Dam (çatısı olamayan evlerde yaz aylarında oturulan kısım) Yemeni=Deriden yapılan el yapımı ayakkabı
Yen=Yeğin, çok
Yenlicek=hafif
Yerennik: Yarenlik, Şaka
Yılık bırakmak=hafif açık bırakmak ( kapi, pencere, dolap)
Yıraq=uzak
Yoorum=hitap şekli
Yumak=yıkamak
Zahter=kekik
Zigge=bir şeyi ağzına kadar doldurmak
Zogumlenmek=sinirlenmek
Zubun=kadınların giydiği boydan aşağı elbise
|
